Vlakdruk:Prepareren

Vlakdruk

Technieken vlakdruk Lithografie Polyester plaat lithografie Alternatieve lithografische methoden

Werkwijze vlakdruk Steen greinen Tekenen Prepareren Afdrukken

Werkwijze

• Harspoeder over tekening deppen met zacht doekje. (Teveel aan harspoeder weer terugvegen in bakje)
• Talkpoeder over tekening deppen. (Teveel aan talkpoeder weer terugvegen in bakje)
• Zure gom aanbrengen (eerst testen op wit gedeelte van de steen: de gom moet na een paar seconden zacht gaan bruisen).
• Drogen.
• Steen voor tenminste 24 uur wegzetten.
• Zure gom afspoelen met water.
• Steen drogen.
• Dun laagje zuivere gom aanbrengen.
• Drogen.
• Met terpentine tekening uitwassen (=droog uitwassen, omdat terpentine geen gom oplost).
• Steen droog wrijven met tissue.
• Steen natmaken en met terpentine verder uitwassen (= nat uitwassen door toevoeging van water).
• Goed afspoelen met water.

Alleen bij oplagen boven 15 steen voor de tweede keer met sterkere gom etsen.

De steen is klaar om afgedrukt te worden.

Zie ook Vlakdruk:Bijtekenen.

Etsen

Het chemisch proces dient alleen om het natuurkundig proces in stand te houden en te versterken: de niet betekende delen van de steen nemen na etsing beter vocht op. Alleen bij de snelpers maakt men ook gebruik van niveauverschil. Teneinde een grote oplaag te bereiken, etst men in drie fasen: voor-etsen, ‘dichten’ van de steen, na-etsen. Voor een kleine oplaag blijft de voor-etsing meestal achterwege.

Etsvocht kan bestaan uit: 1000 cc water 200 cc Arabische gom 35 cc salpeterzuur (in handelsoplossing)

Salpeterzuur-wateroplossing kan men in voorraad houden, de gom mag men eerst kort voor het gebruik toevoegen. De inwerking van de gom achten velen de voornaamste: de gom zet zich in de steen vast en sluit tevens de bovenste laag van de niet betekende delen van de rest af. Na verwijdering van het etsvocht blijft iets ervan achter, dit bevordert het opnemen en vasthouden van water.

De werking van het salpeterzuur is voornamelijk:

• Op de niet betekende delen: deze worden zodanig bewerkt, dat de gom zich beter kan vastzetten. Tevens ontstaat met de steen een verbinding waardoor de vochtopname versterkt wordt.
• Op het tekenmateriaal: met de soda uit de zeep wordt sodanistraat gevormd. Dit wordt bij het afwassen verwijderd. De andere bestanddelen van de zeep vormen door de inwerking van het zuur met de bovenste laag van de steen een vetzure kalkverbinding. Deze wordt daardoor op die plaatsen harder.

De voor-etsing:

• De steen wordt met behulp van talkpoeder schoongewreven.
• Dan etsvocht opbrengen
• Na etsing de steen schoonwassen en in vochtige toestand inrollen met drukinkt.

Het dichten van de steen: De ingerolde steen wordt met een dun laagje gom of hars bedekt. Deze stoffen dringen zich in de poriën van de steen en verbinden zich met de inkt. Na enige uren wordt de steen schoongewassen, waarbij iets van de gom of hars in de poriën achterblijft. Hierna volgt: De na-etsing: Deze is gelijk aan de voor-etsing, alleen wordt het etsvocht iets sterker genomen. Na de definitieve etsing wordt het etsvocht met water en de inkt met terpetijn weggewassen. De steen is dan geheel klaar voor de druk.

Voor een beter resultaat wacht men met het drukken tot de volgende dag. De steen wordt afgedekt met een laagje gom. Na verwijdering hiervan kan de steen direct met inkt worden ingerold. Indien de steen langer is bewaard, bewerken met tinctuur nadat de gomlaag afgewassen is. Dit om te bereiken dat de steen weer regelmatig inkt aanneemt.

Tinctuur Afvalstukjes van lithokrijt worden opgelost in een gelijke hoeveelheid terpetijnolie. De oplossing filteren door doek.

Een ander recept: 40 gram asfalt 20 gram lavendelolie 40 gram stearineolie 40 gram terpetijnolie