Vlakdruk:Slijpen en Greinen

Vlakdruk

Technieken vlakdruk Lithografie Polyester plaat lithografie Alternatieve lithografische methoden

Werkwijze vlakdruk Steen greinen Tekenen Prepareren Afdrukken

De steen moet volkomen glad geslepen worden. Hieronder wordt het proces beschreven dat gebruikt wordt in de grafiekstudio van de Willem de Kooning Academie.

Werkwijze

• Slijp de scherpe randen van de steen met een steenvijl (facet aanbrengen). Op een scherpe rand blijft snel inkt zitten, en de rand kan de roller beschadigen.
• Slijp de steen meerdere keren met zand tot het oude beeld is weggeslepen.
• Slijp de steen één keer met fijner carborundumpoeder (100 grit).
• Slijp de steen één keer met carborundumpoeder (220 grit) tot de steen begint vast te lopen.
• Grein met carborundumpoeder (220 grit) met een glazen of stalen loper.
• Laat de steen drogen.

Hierna kan op de steen getekend worden.

Als een fijne tekening gemaakt wordt, kun je na het slijpen met 220 grit, nog met 320 grit slijpen en greinen.

Slijpen

Het slijpen van een lithografische steen gebeurt met een kleinere lithografische steen (ongeveer half zo groot als de te slijpen steen).

Onder "een keer slijpen" wordt verstaan:

• Maak de steen nat en verspreid een beetje zand (of carborundumpoeder) over de steen. (Praktijkervaring)
• Plaats de kleinere steen met de gladde zijde op de te slijpen steen.
• Beweeg de slijpsteen in een 8-vormige vloeiende beweging.
• Op een bepaald moment (na een minuut of wat, of ongeveer 100 bewegingen (?)) is het zand (of carborundumpoeder) een gladde pap geworden, en wordt het moeilijker om de slijpsteen te bewegen (vacuum). Til dan de slijpsteen voorzichtig op.
• Spoel de steen goed schoon.

Als meerdere keren geslepen moet worden, dan herhaal je bovenstaande stappen allemaal, dus totdat het bewegen lastiger wordt.

Zorg bij het slijpen dat de slijpsteen zeker voor de helft uitsteekt over de rand van de te slijpen steen. Anders wordt alleen de binnenkant van de steen geslepen, en zal de steen hol worden.

Hoeveel keer slijpen?

In principe zou het voldoende moeten zijn om 1 keer met 100 grit, en 1 keer met 220 grit te slijpen, maar hierover bestaan verschillende opvattingen. Men kan ook 3 keer slijpen met 120 grit, dan 3 keer met 220 grit. Een en ander hangt mogelijk samen met smaak en de gewenste korrel in de tekening.

Greinen

Beweeg met de loper voorzichtig over de steen. Je maakt kleine cirkelvormige bewegingen over de steen, en de loper draait tegelijkertijd rondjes om zijn eigen as. (Een videofilmpje zou hier niet misstaan.)

Bolle en holle stenen

Een steen kan bol of hol zijn. Met het blote oog is dit niet te zien, maar bij het drukken kunnen er problemen optreden. Het is daarom van belang om de steen goed vlak te maken.

Om te controleren of een steen hol of bol is, ga je als volgt te werk:

• Droog de steen.
• Plaats een zware stalen meetlat op de dunne zijde op de steen.
• Als de lat kan draaien op de steen, dan is de steen bol.
• Houd een dun papiertje (uit telefoonboek) op verschillende plaatsen onder de lat. Als het papiertje makkelijk weg te trekken is, is de steen daar klaarblijkelijk lager.
• Controleer de hele steen door de lat horizontaal, verticaal en diagonaal te leggen, en met het papiertje op verschillende plaatsen te trekken.

Als een steen hol of bol is, kun je dit verhelpen door met zand of grof carborundumpoeder te slijpen op de hoge delen. Let er op dat de slijpsteen niet ook hol of bol is. Twee bolle stenen kunnen elkaar redden, maar met een holle slijpsteen op een bolle steen kom je niet snel vooruit.