Aquatint

Diepdruk

Technieken diepdruk Droge naald Etsen Fotografische diepdruk Gravure Mezzotint

Voorbereiding diepdruk Facetrand aanbrengen Polijsten Ontvetten Harde etsgrond aanbrengen

Afdrukken diepdruk Papier vochten Ininkten en afslaan Afdrukken Schoonmaken

De aquatint is een toontechniek waarmee gradaties van lichtgrijs tot diepzwart zijn te verkrijgen, zowel egale vlakken als schilderachtige. Ook kan de aquatint in combinatie met andere etstechnieken gebruikt worden. Er wordt gewerkt met een zuurbestendig harspoeder (colofonium) of asfaltpoeder.

Werkwijze

Strooigrein

• De ontvette plaat wordt op een draadrek gelegd.
• De harspoeder in een potje, waarover fijn gaasdoek of nylon kous is gespannen, wordt door zachtjes kloppen op de achterkant op de plaat gestrooid. Dit is de zogenaamde strooigrein. Als een dunne stoflaag moet de hars op de plaat liggen.

Een andere mogelijkheid is de plaat te bestuiven in de stuifkast. Hier spreken we van de stuifgrein.

Stuifgrein

• Met behulp van een voetpomp of wapper wordt de in de kast aanwezige harspoeder in beweging gebracht.
• Hierna wordt de plaat op het rek in de kast gelegd. Hoe langer er wordt gewacht de plaat in de kast te leggen, hoe fijner de aquatint wordt.
• Als gelijk met de plaat een stukje zwart papier in de kast wordt gelegd kan hierop goed beoordeeld worden of de plaat goed is bestoven.
• De hars moet nu op de plaat worden vastgesmolten. Hiervoor ligt de plaat op het draadrek en wordt verwarmd boven de gasvlam. Bij asfaltpoeder moet de plaat langer verwarmd worden. Let wel: niet te lang verwarmen, hierdoor gaat de hars te veel samensmelten en ontstaan witte eilandjes of kan verbranden.

Etsen

• Nu moeten de delen die wit moeten blijven worden afgedekt met spirituslak of vernis noir.
• De plaats wordt nu geëtst in zwakzuur 1:10 (het zuur bijt om de harsdeeltjes heen).
• Voor het verkrijgen van verschillende grijstonen moet er kort geëtst worden (het is goed om een proefplaatje te maken), de plaat wordt uit het zuur genomen, afgespoeld en gedroogd waarna wordt afgedekt wat na wit het lichtst moet blijven en wordt vervolgens weer geëtst. Door het telkens verder afdekken en etsen ontstaan grijsgradaties.
• De plaat wordt schoongemaakt met spiritus en terpentine.
• Er kan een proefdruk gemaakt worden van de aquatint.

Zink of koper

Hars of asfalt

De zoutaquatint

In tegenstelling met de aquatint, waar het zuur om de harsdeeltjes heen bijt zal hier de plaat worden uitgebeten waar zout op de plaat is gestrooid.

Werkwijze:

• De plaat wordt met een zachte etsgrond (vernis-mou) op de ‘warmtafel’ ingerold.
• Plaat afkoelen.
• Fijn keukenzout op de plaat strooien.
• De plaat weer verwarmen. De zoutdeeltjes zakken door de etsgrond.
• Plaat afkoelen en afdekken waar niet gebeten mag worden.
• De plaat etsen in zuur 1:10. De zoutdeeltjes lossen op in het zuur en er ontstaan kleine uitgebeten gaatjes.
• De plaat schoonmaken of bepaalde delen afdekken voor een tweede etsing.